Zijkanaal F

kaart met locatie Zijkanaal F

Het Noordzeekanaal heeft diverse zijtakken, allemaal aangeduid met een hoofdletter, en Zijkanaal F is daar één van. Het kanaal begint in Halfweg en mondt uiteindelijk uit in het Noordzeekanaal. Het oude stoomgemaal in Halfweg loosde in Zijkanaal F en met je boot kon je van Halfweg naar het Noorzeekanaal varen. Met de aanleg van het Westelijk Havengebied is Zijkanaal F voor een deel gedempt en omgelegd naar het nieuwe gemaal aan de Westpoortweg.

Woonschepen

Begin vijftiger jaren ontwikkelt de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude woonruimte door ligplaatsen vrij te geven in Zijkanaal F. Van aanvang af betreffen het dus legale ligplaatsen en gaat het niet om vrijgevochten hippies of landveroveraars zoals bij veel andere woonbootlocaties wel het geval is.

Als je officieel op een woonboot wilt wonen moet je in die tijd wel een woonvergunning aanvragen bij de politie en val je onder de woonwagenwet. Tot ver in de jaren 80 blijft de buitenwereld het maar vreemd vinden als je op een woonboot ging wonen.

Nu is dat in die tijd ook niet zo comfortabel. Woonboten zijn vaak van staal en niet breder dan 3,5 - 4 meter. Van isolatie in de houten opbouw is nog geen sprake. Bij Zijkanaal F bestaat de walkant uit rietland met een loopplank en de weg is een modderpad. Nieuwe arken sluiten gewoon aan als laatste in de rij. Aan ruimte voor tuinen en eigen terrein wordt nog helemaal niet gedacht.

In het kanaal wordt aanvankelijk door de bewoners gezeild. Ze hebben hun boot voor de deur liggen en gaan in hun vakantie zeilen op het IJselmeer. De kinderen spelen met hun jolletje in het kanaal.

De demping van het kanaal

Met het dempen en omleggen van het kanaal door Rijnland in 1975 komt hier een einde aan. Waar de woonboten eerst buiten het gemaal liggen, komen ze nu achter het gemaal te liggen en is er geen sprake meer van een doorvaart naar het Noordzeekanaal. De arken kunnen sindsdien het kanaal niet meer uit. Nieuwe arken moeten tegenwoordig dan ook ter plekke worden gebouwd.

Als goedmaker krijgen de bewoners 20.000 gulden subsidie om hun woonboot te voorzien van een betonnen bak. Op die manier is er geen noodzaak meer om hun stalen bak eens in de 3 of 5 jaar te laten slepen naar een werf voor onderhoud.

De oostzijde wordt door het omleggen van het kanaal doormidden geknipt. Rijnland heeft de bereikbaarheid voor de bewoners met elkaar en het dorp behouden met de aanleg van het witte bruggetje. Dit is inmiddels bij fietsers goed bekend als baken tussen Amsterdam en Haarlem.

Door het lagere waterpijl van de Haarlemmermeerpolder komt het rietland droog te staan en krijgen de bewoners er tuinen bij.

Zwemmen

Het water van Zijkanaal F is in die tijd - zoals zoveel water in en om Amsterdam - te vies om in te zwemmen. Tijdens de bietencampagne in oktober ligt bovendien het schuim op het water en slaat binnen het tafelzilver groen uit. Eind jaren tachtig stopt de suikerfabriek met de bietencampagnes. Rond dezelfde tijd maakte de overheid serieus werk van schoon oppervlaktewater in Nederland. Met als resultaat dat er vanaf 2000 gezwommen wordt in Zijkanaal F.

Het witte bruggetje speelt direct een hoofdrol voor de zwemmers uit het dorp. Op zomerse dagen staat het al gauw drie rijen dik met zwemmers die van de brug springen en hun publiek. Jaren daarvoor is het zwembad in Zwanenburg onder veel protest gesloten omdat het 'niet rendabel' was. De inwoners van Halfweg en omgeving hebben nu dus een nieuwe plek gevonden voor een frisse duik. Tegenwoordig is het nieuwtje er gelukkig af en wordt er ook in de Ringvaart gezwommen.

Het (houten) witte bruggetje is in 2020 door Rijnland vervangen door een stalen exemplaar. Bij oplevering is het beheer overgegaan naar het recreatieschap Spaarnwoude, dat nu verantwoordelijk is voor het onderhoud. Voor meldingen van overlast van zwemmers en hangjongeren moet je zijn bij de gemeente Haarlemmermeer. En pas als de afdeling handhaving gesloten is, bij de politie.

Recreatiegebied Spaarnwoude

De westzijde van Zijkanaal F grenst tegewoordig aan het recreatiegebied Spaarnwoude, maar de eerste bewoners keken uit op akkerland met in de verte de duinen. De bewoners aan de oostzijde keken uit op de Kanaalweg en de kinderen sprongen slootje in het weitje van Lieftinck waar eind jaren 80 de woonwijk Grote Braak is aangelegd.

Het Spaarnwoude Houtrak park is onderdeel van Natuurnetwerk Nederland (NNN). Het behoud van de NNN-gebieden en haar biodiversiteit valt onder de verantwoording van de Provincie. Opmerkelijk is dat het NNN-gebied (net als vele andere NNN-gebieden in het land), nog altijd niet is verankerd in het bestemmingsplan. En dat is wel nodig – en zelfs vereist – om het NNN in stand te houden.

Bewoners van het eerst uur spraken vaak met weemoed over het uitzicht dat ze ooit hadden maar de huidige bewoners zijn vooral heel erg blij met het park en het prachtige Geuzenbos.

Geuzenbos

Het Geuzenbos is een project van Port of Amsterdam en wordt beheerd door Free Nature die het gebied onderhoudt met hun grazers. Dit heeft geleid tot een prachtig stuk natuur, waar de biodiversiteit enorm is toegenomen. Binnenkort stoot The Port of Amsterdam het Geuzenbos af en gaat het bestuur over naar Amsterdam Nieuw West. Omwonenden zijn bezorgd over de gevolgen en hopen dat stadsdeel Nieuw West het beheer met Free Nature voorzet.